Danh sách các Đặc sản trứ danh của thị xã Hà Tiên
Không chỉ có những danh lam thắng cảnh đẹp hay những công trình đô thị hiện đại, thị xã Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang còn là địa phương có nền ẩm thực đặc sắc, có sự giao thoa của đặc trưng văn hóa ẩm thực của người Kinh và người Khmer.
1
Mắm cà xỉu của ngư dân bản địa
Địa điểm: Dọc con đường Trần Hầu, phường Bình San, thị xã Hà Tiên và trong khu chợ đêm Hà TiênGiá: 50.000 đồng đến 100.000 đồng tùy kích thước hũ
Bên cạnh các loài thủy hải sản thông thường như cá, tôm, cua, mực, trên những bãi cát đen ở thị xã Hà Tiên còn có rất nhiều cà xỉu. Cà xỉu có vẻ ngoài như những loài hai mảnh vỏ trai, sò, hến nhưng lại giống cả côn trùng với phần râu, đuôi dài và to. Mùa cà xỉu rộ lên từ khoảng tháng 6 đến tháng 8 hàng năm.
Các ngư dân đánh bắt cà xỉu tương tự cách đánh bắt sò, đem về rửa sạch bùn đất, tách riêng phần vỏ thịt và phần đuôi rồi làm mắm. Cà xỉu muối buổi sáng, buổi chiều là ăn được. Trước đây trên các tàu thuyền ra khơi xa nhà, các ngư dân Hà Tiên luôn trữ vài hũ cà xỉu muối để ăn với cơm nóng.
2
Tiêu đỏ trồng trên những ngọn núi ở Hà Tiên
Địa chỉ: khu vực chợ nhà lồng Hà TiênGiá: Từ 350.000 đồng đến 500.000 đồng/kg
Tiêu ở Hà Tiên được trồng ở những ngọn núi lớn như núi Tô Châu, núi Pháo Đài.... Thời gian thu hoạch tiêu là gần Tết, vào thời điểm này nhu cầu tiêu thụ tiêu cũng cao hơn. Do thổ nhưỡng trên núi không thuận lợi thế nên sản lượng trung bình trên một bụi tiêu từ 1,2 kg đến 1,5 kg, thấp hơn tiêu trồng ở đảo Phú Quốc hay xã Vĩnh Hòa Hưng Bắc của tỉnh Kiên Giang. Thế nhưng không phải vì thế mà hương vị của tiêu mất ngon. Tiêu đen và đặc biệt là giống tiêu đỏ vang danh nức tiếng là món quà không thể thiếu khi du khách đặt chân đến thị xã Hà Tiên.
3
Tôm khô thơm lừng hương vị đại dương
Địa chỉ: Cơ sở làm tôm khô cô Nguyễn Thị Ánh, phường Tô Châu, thị xã Hà Tiên; khu vực chợ nhà lồng Hà TiênGiá: Từ 300.000 đồng đến 700.000 đồng tùy loại
Tôm khô Hà Tiên – Kiên Giang được chế biến từ tôm sông lẫn tôm biển khai thác từ vịnh Thái Lan và khu vực đầm nước mặn Đông Hồ. Những tháng vào mùa làm tôm khô, Hà Tiên nhộn nhịp những chuyến tập kết tôm tươi lên bờ. Bước qua tháng Giêng hay sau Tết Nguyên đán, sản lượng tôm bạc sẽ giảm dần, nhưng đổi lại có nguồn tôm thẻ, tôm sú từ biển. Đây là loại tôm có kích cỡ lớn, màu sắc rất đẹp mắt!
Theo bà con làm nghề lâu năm số lượng tôm khô thành phẩm ít hay nhiều phụ thuộc rất lớn vào nguồn tôm đánh bắt được. Thế nhưng dù chọn loại tôm nào thì tiêu chuẩn tôm tươi sống luôn được đặt lên hàng đầu. Tôm phải có vỏ cứng, dày, sau khi bắt lên khỏi nước một vài giờ vẫn còn sống thì khi đó tôm luộc chín sẽ có màu đỏ tự nhiên.
Để có con tôm khô không mặn, không lạt, mùi thơm đặc trưng đòi hỏi người luộc tôm phải canh lửa cháy đều, nêm muối vừa tay, chọn đúng thời điểm vớt tôm đi sấy. Thông thường thì luộc trong nước sôi từ 4 đến 5 phút, sau đó cho muối vào theo tỷ lệ 20 gam muối trên 1 kg tôm rồi luộc tiếp khoảng 4 phút nữa là được. Nếu để lâu, thịt tôm sẽ mất độ dai và dính sát vào vỏ.
4
Bún kèn và bún xiêm lo
Địa điểm: khu vực đường Mạc Tử Hoàng; khu vực chợ nhà lồng Hà Tiên.Giá: Từ 20.000 đồng đến 25.000 đồng/tô
Nếu như Rạch Giá nổi tiếng với món bún cá thì người dân Hà Tiên lại tự hào khi địa phương mình có món bún kèn và bún xiêm lo. Còn gì tuyệt vời hơn khi khởi đầu ngày mới bằng vị ngon tuyệt hảo của hai món bún này.
Hai món bún đều có nguyên liệu chính là cá biển ở Hà Tiên như cá nhồng, cá rựa, cá lẹp vàng. Bún kèn có thêm màu vàng và vị cay nồng từ hạt cà ri. Trong khi đó những thứ làm nên tinh túy trong món bún xiêm lo là củ ngãi bún và mắm bò hóc truyền thống của người Khmer.
Không chỉ có khách du lịch mà người địa phương cũng ưa thích hai món bún này. Đối với người dân sống nơi đây, bún kèn hay bún xiêm lo là những món ăn sáng như bún cá, bánh canh ở Rạch Giá. Hương vị của hai món ăn truyền thống đã ngấm vào mạch máu, khiến những người con Hà Tiên khi đi xa luôn khắc khoải nhớ về!
5
Xôi xiêm
Địa điểm: Quán xôi cô Mai. Số 82, đường Trần Hầu, phường Bình San, thị xã Hà TiênGiá: 5.000 đồng/gói xôi
Khách du lịch đến Hà Tiên không chỉ để tham quan những danh lam thắng cảnh mà còn thưởng thức những món ăn ngon. Bên cạnh bánh thốt nốt, món ăn chơi được du khách và người dân Bình San nói riêng, Hà Tiên nói chung ưa chuộng là xôi. Xôi Hà Tiên đã trở thành đặc sản, trong đó xôi xiêm là nổi tiếng hơn cả. Xôi xiêm được làm từ nếp dẻo và đường thốt nốt truyền thống tại địa phương, có vị béo và mùi thơm đặc trưng.
6
Bánh thốt nốt Hà Tiên
Địa điểm: khu vực chợ nhà lồng Hà Tiên; khu du lịch Mũi NaiGiá: 5.000 đồng/cái
Bánh thốt nốt có hương vị thơm nồng, ngọt thanh của trái thốt nốt chín, mùi thơm của hạt gạo, vị béo của nước cốt dừa.
Làm bánh thốt nốt thì không thể thiếu đường thốt nốt và bột của trái thốt nốt chín. Sau khi đem nước thốt nốt hứng được từ trên cây xuống, không pha trộn bất cứ thứ gì, đổ ngay vào chảo nấu khoảng 4 tiếng đồng hồ nước thốt nốt sánh lại có màu vàng nghệ bốc mùi đường thơm phức. Người ta dùng đường này để chế biến gia vị, nấu chè, và đặc biệt là làm các loại bánh thốt nốt.
Nguyên liệu làm bánh thốt nốt có 4 loại chính: đó là bột gạo, bột trái thốt nốt chín, đường thốt nốt, một ít nước cốt dừa và cọng dừa nạo. Trái thốt nốt chín, lột vỏ rồi mài vắt lấy bột. Sau đó trộn chung với bột gạo, đường thốt nốt; để trong nửa giờ đồng hồ cho bột dậy lên mới đem ra gói bánh.
Gói bánh thốt nốt trông đơn giản. Cắt miếng lá chuối tròn lớn hơn bàn tay, một miếng nhỏ hơn xếp chồng lên nhau. Sau đó rắc lên một ít dừa nạo trước khi để bột vào, rồi gói lại. Tuy đơn giản vậy nhưng đòi hỏi phải quen tay, nếu không bánh sẽ không đều và không đẹp. Bánh gói xong xếp vào rổ và hấp trong khoảng 1 giờ đồng hồ thì bánh chín.
Bánh thốt nốt chín có màu vàng tươm, phản phất mùi hương của bột thốt nốt, vị béo của nước cốt dừa và vị ngọt thanh của đường thốt nốt. Bánh ăn nóng rất thơm và dẻo. Càng để nguội bánh càng săn cứng lại, càng bùi thơm.
