Danh sách các Bài soạn "Cấp độ khái quát nghĩa của từ" hay nhất

Như chúng ta đã biết ngôn ngữ Tiếng Việt là một trong những ngôn ngữ truyền thống giàu đẹp, đa dạng và phức tạp bậc nhất. Trong quá trình sử dụng không tránh khỏi những trường hợp chúng ta khó hiểu hết được những lớp nghĩa của những từ còn xa lạ hoặc chưa bao giờ dùng tới trong đời sống, trong văn bản. Trong chương trình ngữ văn 8 tập 1, học sinh được tìm hiểu về cấp độ khái quát nghĩa của từ. Nắm rõ kiến thức sẽ giúp chúng ta tự tin hơn khi sử dụng. Sau đây là một số bài soạn văn mà Chúng tôi tổng hợp giúp bạn chuẩn bị t�

1

Bài soạn "Cấp độ khái quát nghĩa của từ" số 2

I. TỪ NGỮ NGHĨA RỘNG, TỪ NGỮ NGHĨA HẸP

Quan sát sơ đồ dưới đây và trả lời câu hỏi:

a. Nghĩa của từ động vật rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ thú, chim, cá? Vì sao?

b. Nghĩa của từ thú rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ voi, hươu? Nghĩa của từ chim rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ tu hú, sáo?

c. Nghĩa của các từ thú, chim, cá rộng hơn nghĩa của những từ nào, đồng thời hẹp hơn nghĩa của các từ nào?

Lời giải chi tiết:

a) Nghĩa của từ động vật rộng hơn nghĩa của các từ thú, chim, cá. Bởi vì phạm vi nghĩa của từ động vật bao hàm phạm vi nghĩa của các từ thú, chim, cá.

b) Nghĩa của từ thú rộng hơn nghĩa của các từ voi, hươu. Bởi vì phạm vi nghĩa của từ thú bao hàm phạm vi nghĩa của các từ voi, hươu.

Nghĩa của từ chim rộng hơn nghĩa của các từ tu hú, sáo. Bởi vì phạm vi nghĩa của từ chim bao hàm phạm vi nghĩa của các từ tu hú, sáo.

Nghĩa cúa từ cá rộng hơn nghĩa cúa các từ cá rô, cá thu. Bởi vì phạm vi nghĩa của từ cá bao hàm nghĩa của các từ cá rô, cá thu...

c) Nghĩa của các từ thú, chim, cá rộng hơn nghĩa của các từ voi, hươu... tu hú, sáo... cá rô, cá thu... và hẹp hơn từ động vật.

Sơ đồ trên cũng còn được thể hiện bằng một hình thái khác:

- Một từ ngữ được coi là có nghĩa rộng khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó bao hàm phạm vi nghĩa của một số từ ngữ khác.

- Một từ ngữ được coi là có nghĩa hẹp khi phạm vi của từ ngữ đó bao hàm trong phạm vi nghĩa của ngữ khác.

- Một từ ngữ có nghĩa rộng đối với những tử ngữ này, đồng thời có thể có nghĩa hẹp đối với một từ ngữ khác.


Kết luận:
Nghĩa của một từ có thể rộng hơn hoặc hẹp hơn nghĩa của từ ngữ khác.
Một từ ngữ được coi là có nghĩa rộng khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó bao hàm phạm vi nghĩa của một số từ ngữ khác.
Một từ ngữ được coi là có nghĩa hẹp khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó được bao hàm trong phạm vị nghĩa của một từ ngữ khác.
Một từ ngữ có nghĩa rộng đối với những từ ngữ này, đồng thời có thể có nghĩa hẹp đối với một từ ngữ khác.


II. LUYỆN TẬP

Câu 1.

Cấp độ khái quát nghĩa của từ:
a. Cấp độ 1: Y phục
Cấp độ 2: Gồm 2 nhóm quần và áo.
Cấp độ 3: Cũng gồm hai nhóm: quần đùi, quần dài và áo dài, sơ mi.
b. Cấp độ 1: Vũ khí.
Cấp độ 2: súng và bom.
Cấp độ 3: súng trường, đại bác và bom ba càng, bom bi.

Câu 2.

Từ ngữ có nghĩa rộng so với nghĩa của các từ ngữ ở mỗi nhóm sau đây:

Lời giải chi tiết:

a) Xăng, dầu hỏa, (khí) ga, ma dút, củi, than: chất đốt

b) Hội họa, âm nhạc, văn học, điêu khắc : nghệ thuật

c) Canh, nem, rau xào, thịt luộc, tôm rang, cá rán : thức ăn

d) Liếc, ngắm, nhòm, ngó: nhìn

đ) Đấm, đá, thụi, bịch, tát: đánh


Câu 3.

Các từ ngữ có nghĩa được bao hàm trong phạm vi nghĩa của mỗi từ ngữ sau đây:

Lời giải chi tiết:

a) Xe cộ: Xe đạp, xe máy, mô tô, ôtô...

b) Kim loại: Thép, sắt, đồng, kẽm, nhôm...

c) Hoa quả: Xoài, mít, ổi, hồng, huệ, lan...

d) Người họ /làng: Cô, bác, dì, dượng, cậu, mợ...

đ) Mang: Xách, khiêng, gánh.


Câu 4.

Gạch bỏ những từ ngữ không phù hợp trong mỗi nhóm từ ngữ sau đây:

Lời giải chi tiết:

a) Thuốc chữa bệnh: áp-pi-rin, ăm-pi-xi-lin, thuốc giun, thuốc lá (gạch bỏ: thuốc lá)

b) Giáo viên: thầy giáo, cô giáo, thủ quỹ (gạch bỏ: thủ quỹ)

c) Bút: bút bi, bút máy, bút chì, bút điện, bút lông (gạch bỏ: bút điện)

d) Hoa: hoa hồng, hoa lay-ơn, hoa tai, hoa thược dược (gạch bỏ: hoa tai)


Câu 5.

Ba động từ cùng một phạm vi nghĩa, trong đó có một từ nghĩa rộng và hai từ nghĩa hẹp hơn.

Lời giải chi tiết:

- Khóc, nức nở, sụt sùi.

Ảnh minh họa (Nguồn internet)
Liên kết: Vay tiền bằng CMND
2

Bài soạn "Cấp độ khái quát nghĩa của từ" số 3

Nghĩa của từ là gì?

Nghĩa của một từ ngữ có thể rộng hơn (khái quát hơn) hoặc hẹp hơn (ít khái quát hơn) nghĩa của từ ngữ khác :

- Một từ ngữ được coi là có nghĩa rộng khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó bao hàm phạm vi nghĩa của một số từ ngữ khác.

- Một từ ngữ được coi là có nghĩa hẹp khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó được bao hàm trong phạm vi nghĩa của một từ ngữ khác.

- Một từ ngữ có nghĩa rộng đối với những từ ngữ này, đồng thời có thể có nghĩa hẹp đối với một từ ngữ khác.


I. Từ ngữ nghĩa rộng và từ ngữ nghĩa hẹp

Quan sát sơ đồ dưới đây và trả lời câu hỏi.

a) Nghĩa của từ động vật rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ thú, chim, cá? Vì sao?

b) Nghĩa của từ thú rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ voi, hươu? Nghĩa của từ chim rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ tu hú, sáo? Nghĩa của từ cá rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ cá rô, cá thu? Vì sao?

c) Nghĩa của các từ thú, chim, cá rộng hơn nghĩa của những từ nào, đồng thời hẹp hơn nghĩa của từ nào?

Trả lời

a, Nghĩa của từ động vật rộng hơn nghĩa của từ "thú", "cá" bởi vì nghĩa của từ động vật bao hàm nghĩa của từ "thú" và "cá"

b, Nghĩa của từ "thú" rộng hơn nghĩa của từ "voi", "hươu", nghĩa của từ "chim" rộng hơn nghĩa của từ "tu hú", "sáo". Nghĩa của từ "cá" rộng hơn nghĩa của từ "cá rô", "cá thu". Vì cá bao gồm nhiều loại trong đó có cá rô, cá thu.

c, Nghĩa của từ thú, cá, chim rộng hơn nghĩa của những từ voi, hươu, tu hú, sáo, cá rô, cá thu… nhưng hẹp hơn nghĩa của từ "động vật".


Bài 1

Lập sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ trong mỗi nhóm từ ngữ sau đây (theo mẫu sơ đồ trong bài học):

a) y phục, quần, áo, quần đùi, quần dài, áo dài, sơ mi.

b) vũ khí, súng, bom, súng trường, đại bác, bom ba càng, bom bi.

Trả lời

a. Cấp độ 1: Y phục

Cấp độ 2: Gồm 2 nhóm quần và áo.

Cấp độ 3: Cũng gồm hai nhóm: quần đùi, quần dài và áo dài, sơ mi.

b. Cấp độ 1: Vũ khí.

Cấp độ 2: súng và bom.

Cấp độ 3: súng trường, đại bác và bom ba càng, bom bi.

Bài 2

Tìm từ ngữ có nghĩa rộng so với nghĩa của các từ ngữ ở mỗi nhóm sau đây:

a) xăng, dầu hoả, (khí) ga, ma dút, củi, than.

b) hội hoạ, âm nhạc, văn học, điêu khắc.

c) canh, nem, rau xào, thịt luộc, tôm rang, cá rán.

d) liếc, ngắm, nhòm, ngó.

e) đấm, đá, thụi, bịch, tát.

Trả lời

a, Khí đốt: xăng, dầu hỏa, (khí) ga,ma dút, củi, than

b, Nghệ thuật: hội họa, âm nhạc, văn học, điêu khắc

c, Ẩm thực: canh, nem, rau, xào, thịt luộc, tôm rang, cá rán

d, Nhìn: liếc, ngắm, nhòm, ngó

e, Đánh nhau: đấm, đá, thụi, bịch, tát


Bài 3

Tìm các từ ngữ có nghĩa được bao hàm trong phạm vi nghĩa của mỗi từ ngữ sau đây:

a) xe cộ

b) kim loại

c) hoa quả

d) (người) họ hàng

e) mang

Trả lời

a, Xe cộ: xe máy, xe đạp, xe ô tô, xe bus…

b, Kim loại: sắt, đồng, nhôm, kẽm…

c, Hoa quả: xoài, lê, mận, táo, ổi…

d, (người) Họ hàng: cô,chú, bác, dì, cậu…

e, Mang: gánh, vác, khiêng, xách…


Bài 4

Chỉ ra những từ ngữ không thuộc phạm vi nghĩa của mỗi nhóm từ ngữ sau đây:

a) thuốc chữa bệnh: át-xpi-rin, ăm-pi-xi-lin, pê-ni-xi-lin, thuốc giun, thuốc lào.

b) giáo viên: thầy giáo, cô giáo, thủ quỹ.

c) bút: bút bi, bút máy, bút chì, bút điện, bút lông.

d) hoa: hoa hồng, hoa lay-ơn, hoa tai, hoa thược dược.

Trả lời

a, Từ thuốc lào- đây không phải tên loại thuốc chữa bệnh

b, Từ thủ quỹ- không thuộc phạm vi nghĩa của từ giáo viên

c, Từ bút điện- không thuộc phạm vi nghĩa từ bút (viết)

d, Từ hoa tai-không thuộc phạm vi nghĩa từ hoa (thực vật)


Bài 5

Đọc đoạn trích sau và tìm ba động từ cùng thuộc một phạm vi nghĩa, trong đó một từ có nghĩa rộng và hai từ có nghĩa hẹp hơn.

Xe chạy chầm chậm... Mẹ tôi cầm nón vẫy tôi, vài giây sau, tôi đuổi kịp. Tôi thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi, và khi trèo lên xe, tôi ríu cả chân lại. Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi và lên khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo [...].

(Nguyên Hồng Những ngày thơ ấu)

Trả lời

Đoạn trích sau và tìm ra ba động từ cùng thuộc phạm vi nghĩa, trong đó một từ có nghĩa rộng và một từ có nghĩa hẹp.

Từ "khóc" bao hàm nghĩa của từ "nức nở" và "sụt sùi".

Ảnh minh họa (Nguồn internet)
3

Bài soạn "Cấp độ khái quát nghĩa của từ" số 5

I. Khái niệm
Nghĩa của từ là nội dung (sự vật, tính chất, hoạt động, quan hệ,...) mà từ biểu thị.Ví dụ:+ nao núng: lung lay, không vững lòng tin ở mình nữa+ lả lướt: mềm mại, uyển chuyển với vẻ yếu ớt- Mỗi từ đều mang nghĩa, chúng ta có hiểu được nghĩa của từ thì khi nói, khi viết mới diễn đạt đúng tư tưởng, tình cảm của mình.


II.Cấp độ khái quát nghĩa của từ ngữ
Quan sát sơ đồ sau:Ta có thể thấy, nghĩa của từ "hoa hồng" khái quát hơn nghĩa của từ "hoa hồng nhung", vì nó bao trùm lên các từ: hoa hồng nhung, hoa hồng vàng, hoa hồng bạch,... Nghĩa của từ "hoa" lại khái quát hơn nghĩa của từ "hoa hồng". Đó chính là cấp độ khái quát của nghĩa từ nghĩa.Vậy, sự khái quát có mức độ từ nhỏ đến lớn như vậy giữa các từ ngữ gọi là cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ.


III. Từ ngữ nghĩa rộng và từ ngữ nghĩa hẹp

Quan sát sơ đồ về Động vật trong SGK, có thể nhận thấy:a. Nghĩa của từ động vật rộng hơn nghĩa của các từ thú, chim, cá. Vì phạm vi nghĩa của từ động vật bao hàm phạm vi nghĩa của các từ kia.
b. Cũng tương tự như vây, nghĩa của từ thú rộng hơn nghĩa của các từ voi, hươu, nghĩa của từ rộng hơn nghĩa của các từ tu hú, sáo; nghĩa của từ cá rộng hơn nghĩa của các từ cá rô, cá thu. Bởi phạm vi nghĩa của các từ thú, chim, cá đều bao hàm nghĩa của các từ đã nêu trong mỗi nhóm.
c. Nghĩa cùa các từ thú, chim, cá rộng hơn nghĩa của các từ voi, hươu (tu hú, sáo; cá rô, cá thu), đồng thời có nghĩa hẹp hơn từ động vật


Câu 1. Mỗi nhóm lập một sơ đồ theo ba cấp độ, cụ thể như sau:
a. Cấp độ 1: Y phục
Cấp độ 2: Gồm 2 nhóm quần và áo.

Cấp độ 3: Cũng gồm hai nhóm: quần đùi, quần dài và áo dài, sơ mi.

b. Cấp độ 1: Vũ khí.
Cấp độ 2: súng và bom.

Cấp độ 3: súng trường, đại bác và bom ba càng, bom bi.


Câu 2. Các từ cần tìm là:
a. Chất đốt: xăng, dầu hoả, (khí) ga, ma dút, củi, than.
b. Nghệ thuật: hội hoạ, âm nhạc, văn học, điêu khắc.
c. Thức ăn: canh, nem, rau xào, thịt luộc, tôm rang, cá rán.
d. Nhìn: liếc, ngắm, nhòm, ngó.
đ) Đánh: đấm, đá, thụi, bịch, tát.


Câu 3. Các từ có nghĩa nằm trong phạm vi nghĩa của mỗi từ đã cho là:
a. Xe cộ: xe máy, ô tô, xe đạp, xe ba gác, xe xích lô, xe lu,...
b. Kim loại: nhôm, đồng, sắt, chì,...
c. Hoa quả: mãng cầu, lê, nhãn, vải, bưởi,...
d. Họ hàng (người): cô, dì, chú, bác, cậu, mợ,...
đ. Mang: gánh, vác, khiêng, xách, đội,...


Câu 4. Các từ không thuộc phạm vi nghĩa của mỗi nhóm từ đã cho là:
a. thuốc lào
b. thủ quỹ
c. bút điện.
d. hoa tai


Câu 5. Cho đoạn văn:
Xe chạy chầm chậm... Mẹ tôi cầm nón vẫy tới, vài giây sau, tôi đuổi kịp. Tôi thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi, và khi trèo lên xe, tôi ríu cả chân lại. Mẹ tôi vừa kéo cả tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi oà lên khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo [...].

(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)

Trong đoạn văn trên, các từ: khóc, nức nở, sụt sùi là 3 động từ thuộc cùng 1 phạm vi nghĩa.
Trong đó: từ khóc có nghĩa rộng hơn; nức nở, sụt sùi có nghĩa hẹp hơn, biểu cảm hơn.

Ảnh minh họa (Nguồn internet)
4

Bài soạn "Cấp độ khái quát nghĩa của từ" số 4

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN

- Thế nào là từ có nghĩa rộng, từ có nghĩa hẹp?

- Tính chất rộng/hẹp của nghĩa từ chỉ là tương đối. Một từ có nghĩa rộng khi so với một số từ khác, nhưng lại có nghĩa hẹp khi so với một từ khác.


1. Thế nào là từ có nghĩa rộng, từ có nghĩa hẹp?

a) Trước hết cần nói rõ điểu này: tính chất rộng / hẹp, khái quát / cụ thể ở đây là nói về nghĩa của từ, về đơn vị từ (không nói về ngữ, cụm từ ). Do đó, ta tạm quy ước về mặt diễn đạt ở mục này là chỉ nói: Ví dụ: từ có nghĩa rộng, không nói: từ ngữ có nghĩa rộng (SGK dùng từ ngữ). Sau khi nắm chắc được nội dung bài học, các em sẽ dễ dàng hiểu được cách diễn đạt trong SGK.

b) Thế nào là từ có nghĩa rộng?

Từ có nghĩa rộng là từ mà nghĩa của nó bao hàm nghĩa của một số từ khác. Ví dụ:

- Nghĩa của từ cây bao hàm nghĩa của các từ: lúa, ngô, sắn ; xoan, bàng, phượng vĩ, xà cừ ; tre, nứa,...

- Nghĩa của từ hoạt động bao hàm nghĩa của các từ: đi, chạy, nhảy, bò, toài, bay, bơi,...

- Nghĩa của từ rộng bao hàm nghĩa của các từ: mênh mông, bao la, bát ngát, thênh thang, rộng rãi, rộng lớn,...

Từ các ví dụ trên, ta có thể kết luận: các từ cây, hoạt động, rộng là những từ có nghĩa rộng.

c) Thế nào là từ có nghĩa hẹp?

Từ có nghĩa hẹp là từ mà nghĩa của nó phản ánh một phạm vi hiện thực rất hẹp, rất cụ thể, riêng biệt. Bên cạnh đó, nghĩa của nó được bao hàm trong nghĩa của một từ khác. Ví dụ:

- Từ lênh khênh dùng chỉ những sự vật cao quá mức, gây cảm giác khó đứng vững (như: người cao lênh khênh, cái thang cao lênh khênh,...).

- Từ băm chỉ hoạt động chặt liên tiếp và nhanh tay cho nát nhỏ ra (băm thịt, băm rau lợn,...).

Qua việc miêu tả nghĩa của hai từ trên, ta có thể kết luận: hai từ lênh khênh, băm là những từ có nghĩa hẹp (nghĩa của từ lênh khênh được bao hàm trong nghĩa của từ cao ; nghĩa của từ băm được bao hàm trong nghĩa của từ hoạt động).


2. Tính chất rộng - hẹp của nghĩa từ chỉ là tương đối. Cụ thể, một từ có nghĩa rộng khi so với một số từ khác, nhưng lại có nghĩa hẹp khi so với một từ khác. Ví dụ:

- Từ cá có nghĩa rộng khi so với các từ: cá rô, cá trê, cá mè ; cá thu, cá nhụ, cá dé ... ; nhưng từ cá được hiểu là có nghĩa hẹp khi so với từ động vật.

- Từ máy bay có nghĩa rộng khi so với: máy bay trực thăng, máy bay phản lực, máy bay cường kích, máy bay tiêm kích, máy bay không người lái ... ; nhưng từ máy bay được hiểu là có nghĩa hẹp khi so với từ máy.


II. HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP

1. Dựa vào sơ đồ trong SGK trang 10; các em lập sơ đồ cho từng nhóm từ ngữ đã cho trong bài tập. Cụ thể như sau:

a) y phục, quần, áo, quần đùi, quần dài, áo dài, sơ mi.

b) vũ khí, súng, bom, súng trường, đại bác, bom ba càng, bom bi.

Trả lời

a. Cấp độ 1: Y phục

Cấp độ 2: Gồm 2 nhóm quần và áo.

Cấp độ 3: Cũng gồm hai nhóm: quần đùi, quần dài và áo dài, sơ mi.

b. Cấp độ 1: Vũ khí.

Cấp độ 2: súng và bom.

Cấp độ 3: súng trường, đại bác và bom ba càng, bom bi.


2.- Muốn tìm được từ ngữ có nghĩa rộng, khái quát được nghĩa của các từ ngữ trong từng nhóm cho sẵn, em đọc kĩ các từ ngữ trong mỗi nhóm, rồi xem điểm chung nhất, đồng nhất về nghĩa giữa các từ ngữ trong nhóm là gì. Từ đó, em tìm từ ngữ có nghĩa rộng cần tìm. Ví dụ, điểm chung nhất về nghĩa của các từ ngữ thuộc nhóm (a) là cùng chỉ chất đốt. Do đó, từ ngữ cần tìm ở đây là chất đốt.

- Cũng tương tự, từ ngữ cần tìm ở nhóm (b): nghệ thuật; ở nhóm (c): thức ăn ; ở nhóm (d): nhìn ; ớ nhóm (e): đánh.


3. Dựa vào từ có nghĩa rộng, nghĩa khái quát cho sẵn trong bài tập, em tìm các từ có nghĩa hẹp, nghĩa cụ thể hơn. Nghĩa của các từ cần tìm được bao hàm trong nghĩa của từ cho sẵn. Cụ thể như sau:

a) xe cộ: xe đạp, xe máy, xích lô, ô tô,...

b) kim loại: sắt, đồng, nhôm, kẽm,...

c) hoa quả: chuối, mít, xoài, sầu riêng,...

d) (người) họ hàng: chú, bác, cô, dì,...

e) mang: xách, khiêng, gánh, vác,...

- Muốn tìm được từ ngữ “lạc hệ thống”, không có điểm chung về nghĩa so với các từ ngữ trong nhóm, em đọc kĩ từng nhóm. Em sẽ dễ dàng tìm được từ ngữ “lạc hệ thống” ấy. Cụ thể, trong nhóm (a), từ thuốc lào không phải là thuốc chữa bệnh. Vậy thuốc lào là từ không thuộc phạm vi nghĩa của các từ trong nhóm này.

- Cũng tương tự, ở các nhóm từ ngữ còn lại, ta thấy:

+ Nhóm (b) : thủ quỹ không thuộc nhóm từ chỉ giáo viên.

+ Nhóm (c) : bút điện không phải là loại bút viết.

+ Nhóm (d): hoa tai không phải là loại hoa thường cố màu sắc, hương thơm.

Như vậy, các từ thủ quỹ, bút điện, hoa tai là nhũng từ không thuộc phạm vi nghĩa của từng nhóm.


5*. - Muốn tim được 3 động từ theo yêu cầu của bài tập, trước hết, em đọc kĩ đoạn văn, chú ý những động từ cùng biểu thị một loại hoạt động, cùng có nét chung về nghĩa. Sau đó, em tìm trong các động từ ấy, từ nào có nghĩa rộng, hai từ nào có nghĩa hẹp hơn.

- Cụ thể, động từ có nghĩa rộng: khóc (tôi òa lên khóc...).

- Hai động từ có nghĩa hẹp hơn (cũng chỉ hoạt động khóc): Em tự tìm.


6. Điền từ ngữ thích hợp vào chỗ trống /.../ trong các câu sau. Cho biết từ ngừ nào có nghĩa rộng, từ ngừ nào có nghĩa hẹp.

a) bà con, chú ruột

Nam học tập đạt thành tích xuất sắc, /.../ trong họ, nhất là /.../ Nam - người đã giúp đỡ Nam rất nhiều trong học tập, rất tự hào, phấn khởi.

b) trí thức, văn nghệ sĩ

/.../ nước ta nói chung, /.../ nói riêng rất yêu nước, đã có đóng góp to lớn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Trả lời:

Chú ý : Văn nghệ sĩ cũng là trí thức.


7. Viết một câu hoặc một đoạn văn trong đó vừa có từ ngữ có nghĩa rộng vừa có từ ngữ có nghĩa hẹp.

(Các từ chỉ động vật)

(Các từ chỉ thực vật)

Trả lời:
Ví dụ: Câu: Lũ về, mọi thứ đồ đạc trong nhà như nồi, niêu, xoong, chảo, giường, tủ đều bị cuốn trôi.
Đoạn văn: Ở Bình Định, dừa là chủ yếu, dừa là tất cả. Dừa Ở đây như rừng, dừa mọc ven sông, men bờ ruộng, leo sườn đồi, rải theo bờ biển. Trên những chặng đường dài suốt 50, 60 km chúng ta chỉ gặp cây dừa : dừa xiêm thấp lè tè; quà tròn, nước ngọt, dừa nếp lơ lửng giữa trời, quả vàng xanh mơn mởn, dừa lửa lả đỏ, vỏ hồng,...

( Theo Hoàng Văn Huyền, Những mẩu chuyện địa lí)


8*. Điền chữ vào ô trống để các chữ hàng ngang tạo thành từ có nghĩa hẹp, các chữ hàng dọc trong khung tạo thành từ có nghĩa rộng.

Trả lời:

Đây là trồ chơi ngôn ngữ. Cả lớp thi giải nhanh, giải đúng bài tập này.

Ảnh minh họa (Nguồn internet)
5

Bài soạn "Cấp độ khái quát nghĩa của từ" số 1

I. Kiến thức cơ bản

1. Nghĩa của từ là gì?
– Nghĩa của từ là nội dung (sự vật, tính chất, hoạt động, quan hệ, …) mà từ biểu thị.
Ví dụ:
+ nao núng: lung lay, không vững lòng tin ở mình nữa
+ lả lướt: mềm mại, uyển chuyển với vẻ yếu ớt
– Mỗi từ đều mang nghĩa, chúng ta có hiểu được nghĩa của từ thì khi nói, khi viết mới diễn đạt đúng tư tưởng, tình cảm của mình.

2. Thế nào là cấp độ khái quát nghĩa của từ ngữ

Ta có thể thấy, nghĩa của từ “hoa hồng” khái quát hơn nghĩa của từ “hoa hồng nhung”, vì nó bao trùm lên các từ: hoa hồng nhung, hoa hồng vàng, hoa hồng bạch, … Nghĩa của từ “hoa” lại khái quát hơn nghĩa của từ “hoa hồng”. Đó chính là cấp độ khái quát của nghĩa từ nghĩa.
Vậy, sự khái quát có mức độ từ nhỏ đến lớn như vậy giữa các từ ngữ gọi là cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ.

3. Từ nghĩa rộng và từ nghĩa hẹp

– Một từ ngữ được coi là có nghĩa rộng khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó bao gồm phạm vi nghĩa của một số từ ngữ khác.
Ví dụ: Từ “Thể thao” có nghĩa rộng hơn các từ: bóng đá, bóng chuyền, bóng rổ… song “bóng đá” lại có nghĩa rộng hơn “bóng đá trong nhà”.
+ Từ “nghề nghiệp” có nghĩa rộng hơn các từ: bác sĩ, kỹ sư, công nhân, lái xe, thư ký, công an, giáo viên… song từ “bác sĩ” lại có nghĩa rộng hơn nghĩa của: bác sĩ nội, bác sĩ ngoại…

– Một từ ngữ được coi là có nghĩa hẹp khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó được bao hàm trong phạm vi nghĩa của một từ ngữ khác.
Ví dụ: + Hội hoạ, âm nhạc, văn học, điêu khắc… được bao hàm trong nghĩa của từ “nghệ thuật”.
+ Xăng, dầu hoả, ga, than, củi… được bao hàm trong phạm vi nghĩa của từ “nhiên liệu”.
+ Sáo, nhị, đàn bầu, đàn tranh, đàn ghi ta… được bao hàm trong phạm vi nghĩa của từ “nhạc cụ”.
– Một từ ngữ có nghĩa rộng đối với từ ngữ này, đồng thời lại có thể có nghĩa hẹp với từ ngữ khác.
Ví dụ:
+ “Lúa” có nghĩa rộng hơn các từ ngữ: lúa nếp, lúa tẻ, lúa tám thơm…
+ Lúa lại có nghĩa hẹp hơn với từ “ngũ cốc”.


II Luyện tập

Bài 1 (trang 11 sgk Ngữ Văn tập 1)

Cấp độ khái quát nghĩa của từ:

a. Cấp độ 1: Y phục

Cấp độ 2: Gồm 2 nhóm quần và áo.
Cấp độ 3: Cũng gồm hai nhóm: quần đùi, quần dài và áo dài, sơ mi.
b. Cấp độ 1: Vũ khí.

Cấp độ 2: súng và bom.
Cấp độ 3: súng trường, đại bác và bom ba càng, bom bi.


Bài 2 (trang 11 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)

a, Khí đốt: xăng, dầu hỏa, (khí) ga,ma dút, củi, than

b, Nghệ thuật: hội họa, âm nhạc, văn học, điêu khắc

c, Ẩm thực: canh, nem, rau, xào, thịt luộc, tôm rang, cá rán

d, Nhìn: liếc, ngắm, nhòm, ngó

e, Đánh nhau: đấm, đá, thụi, bịch, tát


Bài 3 (trang 11 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)

a, Xe cộ: xe máy, xe đạp, xe ô tô, xe bus…

b, Kim loại: sắt, đồng, nhôm, kẽm…

c, Hoa quả: xoài, lê, mận, táo, ổi…

d, (người) Họ hàng: cô,chú, bác, dì, cậu…

e, Mang: gánh, vác, khiêng, xách…


Bài 4 ( trang 11 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)

a, Từ thuốc lào- đây không phải tên loại thuốc chữa bệnh

b, Từ thủ quỹ- không thuộc phạm vi nghĩa của từ giáo viên

c, Từ bút điện- không thuộc phạm vi nghĩa từ bút (viết)

d, Từ hoa tai-không thuộc phạm vi nghĩa từ hoa (thực vật)


Bài 5 ( trang 11 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)

Đoạn trích sau và tìm ra ba động từ cùng thuộc phạm vi nghĩa, trong đó một từ có nghĩa rộng và một từ có nghĩa hẹp.

Từ "khóc" bao hàm nghĩa của từ "nức nở" và "sụt sùi".

Ảnh minh họa (Nguồn internet)

Danh sách các Trường mầm non quốc tế tốt nhất quận 2, TP. HCM -

Tỉnh/Thành: N/A

29/03/2024

Category: N/A

Với sự xuất hiện của rất nhiều trường mầm non quốc tế, trường mầm non song ngữ,… các gia đình càng gặp khó khăn hơn trong việc lựa chọn trường cho con. Cùng ... xem thêm...Chúng tôi tìm hiểu một số trường mầm non quốc tế tốt nhất tại quận 2, TP. HCM nhé!

Danh sách các Cửa hàng kính mắt uy tín nhất Hóc Môn, HCM -

Tỉnh/Thành: N/A

29/03/2024

Category: N/A

Mắt kính từ lâu đã trở thành một phụ kiện quan trọng. Với số lượng lớn cửa hàng kính mắt người tiêu dùng trong việc xác định độ đảm bảo về chất lượng. Vậy nên ... xem thêm...hôm nay hãy cùng Chúng tôi tìm hiểu các cửa hàng kính mắt uy tín nhất Hóc Môn qua bài viết sau nhé!

Danh sách các Nghệ sĩ nổi tiếng và tài năng sinh ra tại Bình Thuận -

Tỉnh/Thành: Bình Thuận

29/03/2024

Category: N/A

Trong làng nghệ thuật Việt Nam hiện nay, có rất nhiều nghệ sĩ tài năng ở khắp các miền của đất nước, đang miệt mài làm việc để làm sao có thể cống hiến cho ... xem thêm...khán giả những sản phẩm, tác phẩm chất lượng nhất. Điều hạnh phúc nhất của họ là khi được đông đảo các khán giả yêu mến, đó sẽ là động lực để họ cố gắng hơn nữa. Và trong số các nghệ sĩ ở khắp mọi miền tổ quốc thì có một số nghệ sĩ tài năng và nổi tiếng sinh ra tại Bình Thuận. Dưới đây là một số nghệ

Danh sách các Salon phục hồi tóc tốt nhất tại Bình Thuận -

Tỉnh/Thành: Bình Thuận

29/03/2024

Category: N/A

Hiện nay việc làm đẹp và chăm sóc cho tóc đang là một trong những yếu tố được nhiều bạn trẻ quan tâm. Đặc biệt, ở Bình Thuận - một tỉnh nằm ở vùng Đông Nam Bộ ... xem thêm...của Việt Nam, đây là nơi có thời tiết thay đổi đột ngột, nên việc bạn chăm sóc tóc và phục hồi tóc là rất quan trọng. Việc tìm một salon phục hồi tóc tốt nhất không chỉ giúp mang lại mái tóc bóng mượt mà còn là cơ hội để thư giãn và tự tin hơn trong cuộc sống hàng ngày. Hãy cùng Chúng tôi tìm hiểu về các địa chỉ s

Danh sách các Dịch vụ livestream chuyên nghiệp nhất tại Đà Nẵng -

Tỉnh/Thành: Đà Nẵng

29/03/2024

Category: Dịch Vụ

Đà Nẵng hiện đang là một trong những địa danh phát triển rất mạnh về kinh tế và xuất hiện ngày càng nhiều doanh nghiệp lớn – nhỏ chuyên về nhiều ngành nghề ... xem thêm...khác nhau. Chính vì thế, nhu cầu sử dụng những dịch vụ hỗ trợ truyền thông như livestream Đà Nẵng hiện đang ngày càng được ưa chuộng sử dụng nhiều hơn tại địa điểm này. Dưới đây Chúng tôi xin giới thiệu đến bạn các dịch vụ livestream chuyên nghiệp nhất tại Đà Nẵng.

Danh sách các Bài văn cảm nhận về bài thơ "Đường về quê mẹ" hay nhất -

Tỉnh/Thành: N/A

29/03/2024

Category: N/A

Đường về quê mẹ là những dòng hoài niệm đầy tình cảm của người con về những kỷ niệm đáng nhớ khi cùng mẹ trở về quê ngoại. Để làm rõ nội dung của bài, dưới đây ... xem thêm...quý đọc giả theo dõi những bài văn cảm nhận về bài thơ "Đường về quê mẹ" của Đoàn Văn Cừ dưới đây:

Danh sách các Nghệ sĩ nổi tiếng và tài năng sinh ra tại Bình Định -

Tỉnh/Thành: Bình Định

29/03/2024

Category: N/A

Trong làng nghệ thuật Việt Nam hiện nay, có rất nhiều nghệ sĩ tài năng ở khắp các miền của đất nước, đang miệt mài làm việc để làm sao có thể cống hiến cho ... xem thêm...khán giả những sản phẩm, tác phẩm chất lượng nhất. Điều hạnh phúc nhất của họ là khi được đông đảo các khán giả yêu mến, đó sẽ là động lực để họ cố gắng hơn nữa. Và trong số các nghệ sĩ ở khắp mọi miền tổ quốc thì có một số nghệ sĩ tài năng và nổi tiếng sinh ra tại Bình Định. Dưới đây là một số nghệ

Danh sách các Nha khoa trồng răng implant uy tín nhất tại TP. Thủ Đức, TP HCM -

Tỉnh/Thành: N/A

28/03/2024

Category: N/A

Bạn đang tìm kiếm địa chỉ trồng răng implant tại Thủ Đức nhưng chưa biết nha khoa nào uy tín, đáng tin cậy? Đừng lo lắng vì trong bài viết này Chúng tôi sẽ giới ... xem thêm...thiệu đến bạn nha khoa trồng răng implant uy tín nhất TP. Thủ Đức, TP. HCM.

Danh sách các Người nổi tiếng và tài năng sinh ra tại Thanh Hóa -

Tỉnh/Thành: Thanh Hóa

28/03/2024

Category: N/A

Trong làng nghệ thuật Việt Nam hiện nay, có rất nhiều nghệ sĩ tài năng ở khắp các miền của đất nước, đang miệt mài làm việc để làm sao có thể cống hiến cho ... xem thêm...khán giả những sản phẩm, tác phẩm chất lượng nhất. Và trong số các nghệ sĩ ở khắp mọi miền tổ quốc thì có một số nghệ sĩ tài năng và nổi tiếng sinh ra tại Thanh Hóa. Dưới đây là một số nghệ sĩ sinh ra tại Thanh Hóa đang được yêu thích nhất hiện nay mà Chúng tôi muốn giới thiệu đến bạn.

Danh sách các Nhà sách lớn nhất Kiên Giang -

Tỉnh/Thành: Kiên Giang

28/03/2024

Category: N/A

Hiện nay, sách là một trong những công cụ, người bạn rất quen thuộc và cần thiết đối với học sinh, sinh viên và tất cả mọi người. Sách dạy cho chúng ta rất ... xem thêm...nhiều kiến thức bổ ích và quan trọng trong cuộc sống. Đa phần đối tượng mua sắm các quyển sách là những bạn học sinh, sinh viên nên nhu cầu tìm những địa chỉ bán sách giá rẻ rất được quan tâm. Qua bài viết sau, Chúng tôi sẽ giới thiệu top những địa chỉ mua sách giá rẻ nhất tại Kiên Giang để bạn đọc tham khảo.

Danh sách các Trung tâm ngoại ngữ tốt nhất Mạo Khê, Quảng Ninh -

Tỉnh/Thành: Quảng Ninh

28/03/2024

Category: N/A

Bạn đang tìm kiếm trung tâm ngoại ngữ tốt nhất Mạo Khê, Quảng Ninh? Hãy cùng List.vn khám phá trong bài viết dưới đây nhé!... xem thêm...

Danh sách các Xưởng, gara bảo dưỡng và sửa chữa xe ô tô tại Kiên Giang -

Tỉnh/Thành: Kiên Giang

28/03/2024

Category: N/A

Với số lượng xe ngày càng nhiều, các trung tâm sửa chữa xe cũng mọc lên như nấm, nhưng không phải nơi nào cũng uy tín và chất lượng. Hiểu được điều ấy, với ... xem thêm...mong muốn cung cấp những thông tin hữu ích đến mọi người, sau đây hãy cùng Chúng tôi điểm qua những gara bảo dưỡng và sửa chữa ô tô uy tín và chất lượng nhất tại Kiên Giang nhé!

Danh sách các Địa điểm tắm Onsen tốt nhất Hà Nội -

Tỉnh/Thành: Hà Nội

28/03/2024

Category: N/A

Tắm Onsen Hà Nội hay còn gọi là tắm nước khoáng nóng vốn là truyền thống của người dân Nhật Bản và đang trở thành xu hướng ở nước ta. Trong bài viết này, ... xem thêm...Chúng tôi sẽ giới thiệu đến các bạn top những địa điểm tắm Onsen tốt nhất tại Hà Nội.

Danh sách các Địa chỉ xông hơi Hàn Quốc Jimjilbang tốt nhất Hà Nội -

Tỉnh/Thành: Hà Nội

28/03/2024

Category: N/A

Xông hơi Jimjilbang là một phong cách xông hơi truyền thống trong văn hóa Hàn Quốc. Jimjilbang thường là một cơ sở dịch vụ tắm và xông hơi rộng lớn với nhiều ... xem thêm...phòng hơi khác nhau như phòng xông hơi nóng, phòng xông hơi ướt, phòng xông muối và phòng xông hơi dược liệu. Hôm nay Chúng tôi sẽ giới thiệu tới bạn những địa chỉ xông hơi Hàn Quốc Jimjilbang tốt nhất tại Hà Nội nhé!

Danh sách các Đoạn văn nghị luận xã hội về hiện tượng đổi lỗi cho nhau hay nhất -

Tỉnh/Thành: N/A

27/03/2024

Category: N/A

Đổi lỗi cho nhau xảy ra nhiều trong cuộc sống trong mọi môi trường, mọi lứa tuổi. Đây là lối sống tiêu cực, thiếu trách nhiệm và sẽ là mầm mống cho những thất ... xem thêm...bại. Dưới đây là những đoạn văn nghị luận hay nhất về hiện tượng này:

Danh sách các Dịch vụ sửa tủ lạnh uy tín nhất tỉnh Bạc Liêu -

Tỉnh/Thành: Bạc Liêu

27/03/2024

Category: Dịch Vụ

Cũng giống như những thiết bị điện gia dụng khác, sau thời gian dài sử dụng tủ lạnh cũng sẽ gặp phải tình trạng hư hỏng không mong muốn. Bạn đang ở Bạc Liêu và ... xem thêm...mong muốn tìm kiếm địa chỉ sửa chữa tủ lạnh uy tín thì hãy cùng Chúng tôi theo dõi bài viết dưới đây.

Danh sách các Shop bán giày nam chất lượng nhất tỉnh Lào Cai -

Tỉnh/Thành: Lào Cai

27/03/2024

Category: Shop

Giày là một món đồ thời trang không thể thiếu đối với mỗi người. Đặc biệt, đối với nam giới, một đôi giày chất lượng là một trong những bí quyết để gia tăng ... xem thêm...phong thái lịch lãm và sự tự tin. Chính vì vậy, Chúng tôi xin giới thiệu đến bạn top những shop bán giày nam chất lượng nhất tỉnh Lào Cai

Danh sách các Shop bán giày nam chất lượng nhất tỉnh Sơn La -

Tỉnh/Thành: Sơn La

27/03/2024

Category: Shop

Giày luôn là một trong những phụ kiện quan trọng, giúp nam giới càng trở nên lịch lãm và sang trọng. Nếu bạn đang có nhu cầu mua giày thì hãy cùng Chúng tôi tìm ... xem thêm...hiểu top những shop bán giày nam chất lượng nhất tỉnh Sơn La nhé!

Danh sách các Shop bán giày nam chất lượng nhất tỉnh Quảng Bình -

Tỉnh/Thành: Quảng Bình

27/03/2024

Category: Shop

Giày chính là món phụ kiện thời trang quan trọng không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày. Bên cạnh đó, giày còn là món phụ kiện giúp thể hiện phong cách và ... xem thêm...cá tính của mỗi người. Tuy nhiên, việc lựa chọn được một cửa hàng giày nam chính hãng và chất lượng như bạn mong muốn là một điều không hề dễ dàng. Sau đây, Chúng tôi sẽ giới thiệu đến những cửa hàng bán giày nam chất lượng nhất tại Quảng Bình

Danh sách các Shop bán giày nam chất lượng nhất tỉnh Thừa Thiên Huế -

Tỉnh/Thành: Thừa Thiên Huế

27/03/2024

Category: Shop

Giày chính là món phụ kiện thời trang quan trọng không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày. Bên cạnh đó, giày còn là món phụ kiện giúp thể hiện phong cách và ... xem thêm...cá tính của mỗi người. Tuy nhiên, việc lựa chọn được một cửa hàng giày nam chính hãng và chất lượng như bạn mong muốn là một điều không hề dễ dàng. Sau đây, Chúng tôi sẽ giới thiệu đến những cửa hàng bán giày nam chất lượng nhất tại Thừa Thiên Huế.

Vay tien cmnd